Herbata zielona

Herbata zielona produkowana jest z liści krzewu herbaty chińskiej Camellia sinensis, bardzo rzadko spotyka się zielone herbaty wyprodukowane z liści krzewu herbaty assamskiej Camellia assamica. Herbaty najwyższej jakości produkowane są ze zbieranych ręcznie szczytowych części gałązek, czyli dwóch listków i pączka, krzewów rosnących na terenach wyżynnych Chin. Zebrane listki poddaje się kilkunastogodzinnemu najczęściej procesowi obróbki, na który składa się: kilkugodzinne więdnięcie, krótkie rozgrzewanie (w Chinach w 90% poprzez rozgrzanie na patelniach, czasem poprzez prażenie i z użyciem gorącej pary wodnej, a Japonii tylko i wyłącznie przy użyciu gorącej pary wodnej) mające na celu zniszczenie enzymów odpowiedzialnych za procesy fermentacji, gdyż zielone herbaty to herbaty niefermentowane, zwijanie i końcowe suszenie, utrwalające smak i aromat , czasem nadające herbatom nieco dymny aromat, jeśli suszarnia manufaktury z której wywodzi się herbata jest opalana drewnem.

 

Światowym potentatem produkcji zielonych herbat są Chiny, a spośród pozostałych państw również produkujących zielone herbaty pierwsze miejsce zajmuje Japonia, stąd też na rynku można spotkać najczęściej chińskie zielone herbaty, czasem japońskie.

 

Czym się różnią chińskie zielone herbaty od japońskich? Różnice wywodzą się ze sposobu hodowli krzewów i produkcji herbaty. Surowce do chińskich zielonych herbat zawsze zbierane są ręcznie i prawie zawsze rozgrzewane poprzez przesmażanie na patelniach. Właściwie jedyną wspólną cechą odmian chińskich jest jasnozielony, czasem lekko żółty kolor naparu, który może zaskakiwać różnorodnością smaków i aromatów, od smaków wyrazistych, cierpkich, po aromaty kwiatowe i dymne. Z kolei surowce do japońskich zielonych herbat są zbierane automatycznie, a w przypadku niektórych odmian na kilka tygodni przed zbiorami krzewy przykrywa się w celu uzyskania większej zawartości chlorofilu w liściach, co przekłada się na intensywnie zielony kolor naparu z japońskich odmian zielonej herbaty. Podczas produkcji japońskich odmian zielonej herbaty stosuje się metodę rozgrzewania gorąca parą wodną i nigdy nie stosuje się suszenia w suszarniach opalanych drewnem, stąd też odmiany japońskie nigdy nie mają dymnej nuty. W porównaniu z odmianami chińskimi, japońskie oprócz bardziej zielonego koloru naparu, mają bardziej trawiasty smak, przy czym w przypadku odmian japońskich nie ma tak wielkiej różnorodności smaków i aromatów, są to herbaty nieskomplikowane w klasyfikacji.

 

Przykłady chińskich zielonych herbat:

Chun Mee (najczęściej spotykana, o cierpkim smaku, często aromatyzowana)

Gunpowder (o liściach zwijanych w charakterystyczne kulki, o mocnym cierpkim i świeżym smaku; najbardziej znana odmiana to Temple of Heaven; może być spożywana z dodatkami)

Lung Ching (o krótkich, nefrytowych liściach, dających napar o kwiatowym aromacie, łagodna w smaku, bez nuty goryczy)

Pi Lo Chun (o delikatnym lekko owocowo-kwiatowym aromacie, polecana osobom rozpoczynającym przygodę z zielonymi herbatami)

 

Przykłady japońskich zielonych herbat:

Gyokuro (najbardziej wyrafinowana japońska herbata, produkowana z liści o zwiększonej zawartości chlorofilu; przykrywanie krzewów w ostatnich etapach wegetacji powoduje że otrzymuje się żółtozielony napar o łagodnym, owocowym, pozbawionym nuty goryczy smaku)

Sencha (tzw. duszona herbata, o aromacie świeżej trawy, czasem z dodatkiem nuty ziołowej, w smaku jest cierpka, ale z ukrytą nutą słodyczy)

Bancha (japońska herbata codziennego użytku, produkowana z dużych, lekko skręconych liści, zawiera bardzo dużo żelaza i wapnia, ale prawie wcale nie zawiera kofeiny/teiny)

Hoijcha (powstaje jako efekt prażenia pospolitych odmian herbat typu Bancha, dzięki czemu ma wyraźniejszy smak, zbliżony do słabych czarnych herbat, jest to herbata sypka, posiadająca wszystkie cechy herbat typu Bancha)

Kukicha (produkt uboczny herbat typu Sencha czy Gyokuro; składają sie na nią listki oraz zielone i żółte ogonki zawierające małe ilości garbników, co przekłada się na odmienny charakter herbaty; w smaku jest łagodna i świeża, a jej aromat jest lekko kwiatowy, słodki, często z wyraźną nutą orchidei)

Genmaicha (japońska herbata aromatyzowana, produkowana z odmian typu Sencha lub Bancha, z dodatkiem prażonego ryżu (czasem i prażonej kukurydzy))

Matcha (herbata proszkowana, produkowana z liści krzewów hodowanych w cieniu przeznaczonych do produkcji herbat typu Sencha czy Gyokuro; powinno się ją przygotowywać zgodnie z japońskim ceremoniałem picia herbaty lub używać jako składnik do produkcji deserów z zielonej herbaty)

 

Bez względu na pochodzenie czy odmianę zielona herbata ma działanie pobudzające, gdyż zawiera teinę (oprócz wspomnianych wcześniej japońskich odmian), herbaciany odpowiednik kofeiny, która w przeciwieństwie do kofeiny działa łagodniej i dłużej. Pobudza, ułatwia koncentrację, rozjaśnia umysł. Dzięki obecności polifenoli (ok. 20%) picie tej herbaty wspomaga w profilaktykę przeciwnowotworową, przeciwwirusową i przeciwbakteryjną, łagodząc przebieg infekcji. Ponadto polifenole jako zmiatacze wolnych rodników wspomagają opóźnienie procesów starzenia, pomagają obniżyć ryzyko zawału serca i miażdżycy tętnic i zmniejszyć ryzyko zakrzepów. Składniki zielonej herbaty pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, dzięki czemu sprzyjają trawieniu i usuwają uczucie przepełnionego żołądka. Generalnie picie tej herbaty jest polecane przez zwolenników zdrowego żywienia ze względu na bogactwo składników mineralnych i witamin i całościowe dobroczynne oddziaływanie na organizm.

 

Aby otrzymać dobrej jakości napar zielonej herbaty należy nasypać 1 łyżeczkę suszu na filiżankę lub kubek (nieco mniej w przypadku odmian o mocno skręconym liściu) i zalać wodą o temperaturze ok. 60 °C, czyli około 7-10 minut po zagotowaniu. Herbatę parzymy od 1 do 3 minut, zależnie od odmiany i własnych preferencji, ale zawsze na tyle krótko aby napar nie nabrał gorzkiego posmaku. Należy pamiętać, aby używać wody miękkiej, niskozmineralizowanej i nigdy tej samej wody nie gotować dwa razy. Inny sposób parzenia polega na zalaniu wrzątkiem odpowiedniej ilości liści, wylaniu pierwszego naparu, ponownym zalaniu herbaty i zaparzaniu jej przez 2-3 minuty. Tak przygotowany napar ma mniej cierpki smak.