Herbata czarna

Czarne herbaty w większości przypadków produkowane są z liści krzewu herbaty assamskiej (Camellia assamica), rzadziej z liści krzewu herbaty chińskiej (Camellia sinensis). Liście po zebraniu i obowiązkowemu więdnięciu przechodzą kilkugodzinny proces pełnej fermentacji. Liście poddawane procesowi fermentacji zwijane są w ruloniki, ich powierzchnia ulega rozłamaniu, dzięki czemu tlen przedostaje się do liścia, który następnie czernieje. Tak makroskopowo objawiająca się fermentacja to nic innego jak zachodzące na poziomie komórkowym intensywne procesy oksydacyjne, w trakcie których garbniki przekształcają się w związki aromatyczne. Z tego powodu ilość garbników, jak również i innych składników, w herbatach czarnych jest mniejsza niż w zielonych, co z kolei przekłada się na mniej cierpki, ale za to bardziej wyrazisty smak. Po procesie fermentacji surowiec herbaciany jest poddawany procesowi suszenia w suszarniach często, podobnie jak w przypadku herbat zielonych, opalanych drewnem, stąd też niektóre czarne herbaty mogą mieć dymny posmak. Dzięki procesowi fermentacji czarna herbata nabiera mocnego, wyrazistego smaku, a napar uzyskuje ciemny kolor. Czarna herbata jest najbardziej popularną odmianą herbaty na rynkach europejskich, co wynika przede wszystkim z historii międzykontynentalnych kontaktów. Europejczycy doceniają czarną herbatę ze względu na to że jest dobrym zamiennikiem kawy. Zawarta w herbacie teina pobudza funkcje poznawcze i koncentrację, usuwa uczucie zmęczenia i znużenia, pobudza pracę układu mięśniowego, pokarmowego i wydalniczego.

 

Stosunkowo mało znane czarne chińskie herbaty różnią się w smaku od cejlońskich i indyjskich ( w tym assamskich), uważanych za najlepsze czarne herbaty świata. Gatunki chińskie są bardziej miękkie w smaku, często mają dymny aromat i przede wszystkim dają jaśniejszy napar. Czarne herbaty, pochodzące z innych niż Chiny krajów kontynentu azjatyckiego, często wystepują w postaci strzeżonych patentem mieszankach i w postaci herbat aromatyzowanych (np. Earl Grey).

 

Spośród odmian czarnej herbaty na dobry początek należy się zapoznać z następującymi:

Darjeeling – określana przez jednych mianem królowej herbat, przez drugich – herbacianym szampanem; daje napar o aromacie cytrusów i róży

Assam – herbata z rzadkiej odmiany krzewu herbacianego rosnącego w północno-wschodnich Indiach; smak naparu jest mocny i głęboki, czasem wręcz cierpki z wyczuwalną orzechową nutą

Ceylon – aromatyczna, mocna w smaku herbata pochodząca z wysokogórskich odmian krzewu herbacianego uprawianego na wyspie Cejlon

Keemun – wielkoliściasta herbata o aromacie orchidei i słodkim posmaku, dająca miedziany napar

Yunnan i Syczuan – herbaty o aromacie korzenno-kwiatowym z nutą migdałów

Lapsang, Souchong – tzw. herbaty wędzone, o dymnym aromacie nabywanym podczas suszenia w w suszarniach opalanych drewnem sosnowym

 

Na początku swojego herbacianego szlaku, oprócz najbardziej znanych odmian herbaty należy zapoznać się również z oznaczeniami występującymi na opakowaniach herbat, tak aby zawsze delektować się napojem najwyższej jakości. Dla początkujących najważniejszymi do zapamiętania oznakowaniami są FOP i FTGFOP. FOP znajdziemy na opakowaniach herbat najwyższej klasy, gdyż skrót ten oznacza, że jest to herbata składająca się z najmłodszych pędów (pączek plus dwa listki, od F – Flowery) odmiany o długich spiczastych liściach zbieranych w momencie otwarcia pączka (od OP – Orange Pekoe). Z kolei skrótem FTGFOP oznacza się wysokogatunkowe herbaty dające złocisty napar ( od G – Golden) typu FOP o dużej zawartości najdelikatniejszych, nierozwiniętych jeszcze pączków tzw. tipsów (od FT – Finnest Tippy). Złośliwi twierdzą, że FTGFOP oznacza, że herbata tak oznakowana jest o wiele za dobra dla zwykłych ludzi (Far Too Good For Ordinary People). Idąc tym tokiem rozumowania skróty TGFOP i SFTGFOP będą wariacją poprzedniego. Pierwszy z wymienionych będzie mówić, że herbata składa się z nierozwiniętych pączków liściowych (niekoniecznie najdelikatniejszych, od T – Tippy, a nie FT – Finnest Tippy) i daje złocisty napar, a drugi, że mamy do czynienia z najwyższej jakości herbatą typu FTGFOP (od S – Special), składającą się w całości z delikatnych nierozwiniętych pączków liściowych. Z innych oznaczeń warto zapamiętać , że: S może właśnie oznaczać mieszanki specjalne albo herbaty dymione albo herbaty o grubych, dających słaby napar, liściach (od S – Souchong); literą B oznaczone są herbaty łamane, ciągle dobrej jakości, choć już nie tak dobre jak liściaste; D znajdziemy na opakowaniach miału lub pyłu herbacianego stanowiącego surowiec herbat w saszetkach. Oczywiście skrótów widniejących na opakowaniach herbat jest całe mnóstwo, jednakże znajomość tych kilku podstawowych pozwala na zakup herbaty dobrej jakości, bez ryzyka popełnienia błędu.

 

Sposób parzenia czarnej herbaty jest bardzo prosty, choć każdy z nas popełnia czasem błędy nawet podczas tak oczywistej czynności. Generalna zasada mówi, że w przypadku czarnych herbat należy sypać 1 łyżeczkę do kubka lub filiżanki i zalać wrzątkiem. Długość parzenia zależy od efektu jaki chcemy uzyskać: parzenia do 3 minut pozwala na uzyskanie naparu pobudzającego, a powyżej 3 minut na uzyskanie naparu relaksującego. Należy jednak pamiętać, że każdy wysokiej jakości herbaty gatunek ma ściśle określone zasady parzenia, więc najlepiej zawsze sprawdzić zalecenia producenta lub specjalistów. Podobnie rzecz ma się z jakimikolwiek dodatkami do herbaty, choć koneserzy zawsze twierdzą, że smaku herbaty nie należy niczym psuć.